Al vanaf de Middeleeuwen was Friesland een prominente exporteur van boter. De 19e eeuw markeerde de hoogtijdagen van de Friese boterhandel waarbij de prijzen hoog waren en de boeren aanzienlijke winsten boekten. Echter maakte deze ‘champagnejaren’ sommige boeren nonchalant over de noodzaak om hun productiemethoden te moderniseren. Uiteindelijk zou dit leiden tot een achterstand in competitie met landen die al geïndustrialiseerde zuivelprocessen hadden.

Een interessant cultureel aspect van de Friese boterproductie wordt geïllustreerd door het verhaal van de legendarische Friese vrijheidsstrijder Grote Pier. Hij gebruikte de namen van typisch Friese producten - bûter (boter), brea (brood) en griene tsiis (groene kaas) - als een sjibbolet om echte Friezen van niet-Friezen te onderscheiden tijdens zijn strijd tegen de Hollanders en de Geldersen in de zestiende eeuw. Dit benadrukt niet alleen de culturele waarde van boter in Friesland, maar ook de diepe wortels die het in de Friese identiteit heeft.

Naast de bloeiende handel had Friesland de bijnaam ‘Tuin van Londen’ in de negentiende eeuw. Dit kwam dankzij de populaire Friese boter die rechtstreeks vanuit Harlingen naar Londen werd geëxporteerd. Deze handel had een directe invloed op de Londense boterprijzen en daarmee op de economie van Friesland.

Problemen ontstonden toen sommige handelaren de boter gingen vervalsen en oude productiemethoden de vraag niet meer konden bijbenen. Terwijl landen zoals Denemarken al vroeg begonnen met de industrialisatie van hun zuivelproductie, bleven de Friezen vasthouden aan traditionele methodes. Zo bleven boerinnen de temperatuur van melk controleren met hun handen in plaats van met thermometers. Het duurde tot de late 19e eeuw voordat de productie van boerderij naar fabriek werd verplaatst.

De traditionele productiemethoden van boter in Friesland hielden echter geen stand tegen de geavanceerdere industriële methoden die elders werden geïntroduceerd. Dit leidde uiteindelijk tot een achterstand die de Friese boeren dwong om te moderniseren. In reactie hierop werd de eerste zuivelfabriek van Friesland, Freia in Veenwouden, opgericht in 1879, gevolgd door de oprichting van een zuivelschool in Bolsward in 1889 om nieuwe technieken te leren.